Bursa Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Nadide Seyhun’un yürütücülüğünü üstlendiği “Kızılçam (Pinus brutia), Karaçam (Pinus nigra), Toros Göknarı (Abies cilicica) ve Toros Sediri (Cedrus libani) Kozalakları Kullanılarak Elde Edilen Kozalak Şuruplarının Fizikokimyasal ve Duyusal Özellikleri ile Toksikolojik Profillerinin Karşılaştırılması” başlıklı araştırma, Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında destekleniyor. 30 ay sürecek bu projede, Gıda Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Rasim Alper Oral, Prof. Dr. Gökçen Yıldız, Araştırma Görevlisi Esranur Tan, Biyomühendislik Bölümü’nden Doç. Dr. Gökçe Taner ve Başkent Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Toksikoloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Ayşe Nurşen Başaran yer alıyor.
Piyasadaki Ürünlerin İçeriği Belirsiz
Koronavirüs pandemisiyle birlikte kozalak şuruplarına talebin arttığını belirten Nadide Seyhun, bu ürünlerin genellikle çevrimiçi platformlarda satıldığını ve içerik, üretim şekli gibi konularda yanlış veya yetersiz bilgi bulunduğunu dile getirdi. Piyasadaki kozalak şuruplarının herhangi bir standarda sahip olmadığını vurgulayan Seyhun, bu durumun gıda güvenliği açısından risk oluşturabileceğini ifade etti.
Kozalak Şurupları Üzerine Yapılan İlk Analizler
Projenin ön çalışmalarında piyasada satılan bazı kozalak şuruplarının analizlerinin yapıldığını belirten Seyhun, bazı ürünlerde kanserojen potansiyele sahip olan HMF (hidroksimetil furfural) seviyesinin yasal sınırların üzerinde olduğunu tespit ettiklerini söyledi. Projenin ana hedeflerinden birinin, fonksiyonel özellikleri yüksek ve gıda güvenliği riski taşımayan kozalak şurubu üretim koşullarını belirlemek olduğunu açıkladı.
Akciğer Kanseri Üzerindeki Potansiyel Etkileri
Seyhun, kozalak şuruplarının halk arasında öksürük, mide rahatsızlıkları, astım ve bronşit gibi hastalıkların tedavisinde kullanıldığını ancak bu ürünlerin sağlık üzerindeki etkileri ve doğru kullanım dozları hakkında yeterli bilimsel çalışma bulunmadığını belirtti. Projede dört farklı kozalak türünden elde edilen şurupların güvenli kullanım dozlarının belirlenmesi için toksik etkilerinin karşılaştırmalı olarak inceleneceğini söyleyen Seyhun, bu analizlerin hem sağlıklı hem de kanserli akciğer hücre kültürlerinde yapılacağını ve kozalak şuruplarının akciğer kanseri üzerindeki potansiyel etkilerine dair ön bulgular elde edileceğini ifade etti.
Geleneksel Üretimle Kıyaslama
Proje kapsamında, geleneksel olarak kullanılan kızılçam ve karaçam kozalaklarının yanı sıra Toros göknarı ve Toros sediri kozalaklarından da şuruplar üretileceğini aktaran Seyhun, bu kozalaklardan elde edilen şurupların fizikokimyasal, duyusal ve toksikolojik özelliklerinin inceleneceğini söyledi. Bu türlerin geleneksel kızılçam ve karaçam kozalaklarıyla karşılaştırılacağını belirtti. Ayrıca, proje için kullanılacak kozalakların Mersin Orman İşletme Müdürlüğü’nden temin edileceğini ve bu süreçte Mersin Orman İşletme Müdürü Kenan Çetin ve ekibine teşekkürlerini iletti.